Podržan je, u takvom pristupu, sasvim očekivano, od senatora iz Merilenda, Bena Kardina i njegove koleginice, senatorke iz Nju Hempšira, Dženin Šahin - koji spadaju u najbolje poznavaoce prilika u našem dijelu Evrope na Kapitol Hilu.

Biksovo svjedočenje je donijelo nove tonove i jasne poruke - čak i izvan uobičajenog okvira, uglavnom optimističnog, koji diplomate spreme za tako značajnu priliku - svojevrsno polaganje testa pred senatskim komitetom. Zato je, vjerovatno, naišao na izvjesnu neprijatnost kada je jedan od članova tog komiteta iz redova Republikanske stranke pročitao izvode iz anonimne prijave protiv g. Aliua, povodom navodnog mobinga prema potčinjenima u Generalnom konzulatu SAD u Krakovu.

Tako je proces imenovanja g. Aliua (opet) doveden u pitanje, jer ostaje nejasno u kojoj će mjeri republikanci (dominantno onaj dio koji je vjeran Trampovoj MAGA frakciji u Senatu) biti spremni da i definitivno onemoguće njegovo imenovanje.

U svakom slučaju, kandidat za ambasadora u Podgorici je pokazao da u Stejt departmentu, ali i u samom Kongresu, postoji svijest i znanje o suštini političkih i bezbjednosnih prilika (i) u našoj zemlji. To je, priznaćemo, uz neke izjave i postupke novoimenovanog pomoćnika državnog sekretara SAD, g. Džima O Brajena (istina - prevashodno u vezi s Bosnom i Hercegovinom), prvo svjedočenje, poslije nekoliko godina, u kojem jedan američki diplomata, na jasan i jezgrovit način definiše situaciju u Crnoj Gori bez povlađivanja onim snagama koje - predstavljaju izazov evropskoj i evroatlantskoj orijentaciji naše zemlje. Hvala, g. Aliu!

EVROPSKA ODLUKA 

Za to vrijeme, na našoj strani Atlantika, evropski političari, birokrate i diplomate su, po svemu sudeći, ozbiljni u namjeri da Crnoj Gori zaista pruže šansu za ubrzano pristupanje Evropskoj uniji.

Stvar je toliko optimistična u svojoj zamisli i ozbiljna i vjerodostojna u izvedbi, da je, i kod najiskrenijih dugogodišnjih zagovornika i poklonika crnogorske evropske agende, dočekana sa početnom nevjericom. Ali pošto je potvrđena sa praktično svih relevantnih adresa i ponovljena dovoljno puta - i u Briselu i u Podgorici, ali i u Berlinu i Parizu, čak - teško je braniti tezu da se radi o prigodnom i kurtoazno optimističnom evropskom narativu.

Stvari su još i bolje: evropski zvaničnici, pa i oni koji nastupaju u ime diplomatija zemalja-članica EU, pokazuju povećani stepen zainteresovanosti da promovišu pozitivne vijesti iz Crne Gore - sa razlogom i/ili bez velikog razloga i povoda.

Vladajuća crnogorska politička struktura - i PES ucijelo i PES oslabljen/ ,,oslabljen“ odlaskom Milatovićevih snaga; njihovi aktuelni saveznici Demokrate, kao i njihov odbačeni, a, istovremeno, zadržani ministar pravde Milović; SNP i ostale nove Evropejce da ne pominjemo - dobila je veliki politički kredit i povjerenje o kojima ranije vlade nijesu mogle ni da sanjaju: Evropa sad i ovdje, pa kud puklo, da puklo!

Čini se da bi samo poremećaj najvećeg reda i samo najgori scenario u samoj Crnoj Gori (da se uzdržimo, za svaki slučaj, od pominjanja što bi sve moglo da spadne u tu grupu nepoželjnih opasnih stvari koje bi omele i dezavuisale taj novi evropski optimizam) mogao da promijeni tu namjeru zvaničnog Brisela.

Tj. da zadržimo dozu opreza: ili je tako, ili se samo tako čini.

CRNOGORSKA RETORIKA I DINAMIKA 

Na crnogorskoj strani pršti od optimizma, koji je uglavnom satkan od opštih mjesta i tehničko-logističkog nabrajanja uslova koje smo već ispunili ili samo što nijesmo ispunili.

Crnogorska opozicija je na vrijeme shvatila da treba da prihvati tu igru - delikatna je razlika - ali ipak jasna i neporeciva - između opozicionog otpora destruktivnim politikama vladajuće strukture - kako u Vladi, tako i u Skupštini, ali, što je najgore i najvažnije, izvan njih, u tzv. običnom životu i u svakodnevnoj političkoj i društvenoj komunikaciji, koja svakim danom tone sve dublje - zbog retorike i postupaka koji nose opterećenja ksenofobnih, naci-šovinističkih i fašistoidnih sadržaja i značenja.

Pripadnici vladajućih partija, uz izvinjenje zbog ogavnih izraza, među nama traže ,,Švabe“, cinično podsjećaju na Zetsku banovinu i prizivaju Hitlera za svoje ,,šale“. Istovremeno, moramo vjerovati evropskim prijateljima da nas upravo ta politička družina može uvesti u Evropu. 

Utisak o takvom ,,sijanju soli“, da se i mi prisjetimo Njegoša, dobija na svom surealističnom karakteru kada ,,privatna“ posjeta izvjesnog Milorada Dodika, koincidira sa tužnom i tragičnom godišnjicom magnum crimen-a u Štrpcima, a odmah potom nam u goste dođe evropski komesar za dobrosusjedske odnose i proširenje Oliver Varhelji, koji se neće sjetiti da jednom riječju pomene posjetu nezvanog gosta iz Banjaluke, via Minsk i Moskva, niti će pomenuti svoje višegodišnje odobravanje i zalaganje za tzv. Otvoreni Balkan, već će, kao da ne postoji naše sjećanje na njegove ranije izjave i pozive, ojačanim entuzijazmom promovisati evropsku ideju.

Neće se g. Varhelji osvrnuti ni na narušavanje odnosa sa Hrvatskom, niti na Mandićeve provokacije i uvrede prema domaćoj i inostranoj javnosti (prije svega onoj u Bosni i Hercegovini). I Varhelji i Mandić su zadovoljni napretkom i ostvarenim rezultatima … Bilo bi anti-evropski da toj retorici tražimo mane, zar ne?

TRKA S VREMENOM 

U taj novi i usiljeni optimizam se savršeno uklopio i ministar vanjski g. Filip Ivanović, koji ne nalazi za shodno da komentariše i odgovori na protestnu notu koja je stigla iz Sarajeva. Najbolji način da se problem riješi je - da se ne smatra problemom.

Tako je bilo i povodom hrvatskih reakcija na revizionističke stavove povodom teksta na komemorativnoj tabli u nekadašnjem ratnom logoru u Morinju. Ministar će i tokom nedavne posjete Grčkoj održati taj optimistični narativ - ne samo o dobrosusjedskim odnosima - u kojima se jedino prema Srbiji upražnjava popustljivost i „međusobno poštovanje“, koje će ministar još jednom potvrditi prilikom susreta sa novoimenovanim ambasadorom Srbije - već i povodom malignih uticaja na Zapadni Balkan, pa i na Crnu Goru, đe će, pored Rusije i Kine, g. Ivanović pred Grcima nabrojati i Tursku, u rečenici u kojoj se za uticaj u našem regionu sa pomenutim zemljama takmiče i EU i SAD. Balansirano, do kraja!

Pravo pitanje o održivosti i realističnosti evropske agende u Crnoj Gori, na kraju, može biti postavljeno na dva nivoa.

Prvi je, naravno, vezan za unutrašnji plan: da li će Spajićeva vlada (i sami PES) i kako preživjeti najavljenu rekonstrukciju Vlade? Da li je ulazak Bošnjačke stranke moguć, poslije njenog glasanja za opoziv Andrije Mandića? Kako će Demokrate reagovati na eventualnu namjeru PES da budu isključeni iz Vlade? Pod kojim uslovima (čitaj: sa kakvim koncesijama) Mandić-Knežević grupacija može ući u izvršnu vlast? Može li Spajić sve to iskontrolisati, tj. ko će koga tu uslovljavati i natjerati na pristanak? (Ovdje nećemo pominjati predstojeće „konsultacije“ o novim ambasadorskim namještenjima - mada će i to biti interesantno - kada god da uslijedi.)

Drugo - na vanjskopolitičkom planu - Evropu i svijet očekuju dva važna glasanja. Izbori za Evropski parlament će pokazati koliko će se evropsko političko klatno odnjihati na desnu stranu i kako će to uticati na pomenuti novi entuzijazam u vezi s malenom Crnom Gorom i njenom evropskom perspektivom.

S druge strane okeana nas očekuju američki predsjednički izbori, koji (opet) imaju dramatičnu notu. Povratak Donalda Trampa u Bijelu kuću bila bi najgora vijest za istinske pobornike evropskih integracija - i u Briselu, i u Parizu i Berlinu, ali i u Crnoj Gori. U tom slučaju evropska agenda u našoj zemlji bi bila brutalno zaustavljena, a koncepcije i platforme tipa „Otvoreni Balkan“ i drugi eufemizmi za anti-evropske programe i planove bi odnijeli prevagu.

Od te nevesele stvarnosti ne možemo pobjeći, niti na nju možemo da utičemo, ali joj moramo biti naredni.

Ako to može biti bilo kakva utjeha - tada bi se bar vidjelo ko je u ovoj zemlji zaista evropski orijentisan, a kome je Evropa bila samo uslužna i pritvorna privremena poštapalica.

 

Izvor:Pobjeda