Desetine dobro naoružanih srpskih ljudi obučenih u borbene uniforme izazvalo je pucnjavu sa kosovskom policijom u blizini granice sa Srbijom. Neposredni cilj je bio da se pokaže da vlada u Prištini ne kontroliše teritoriju i da naoružane bande mogu da djeluju nekažnjeno. 

Predsjednik Aleksandar Vučić tvrdi da su to bili lokalni Srbi koji više nisu voljni da tolerišu „Kurtijev teror“. Beograd slika mitsku sliku represije i stradanja srpske manjine iako Srbi na Kosovu imaju više kolektivnih prava od bilo koje manjine na Balkanu.

Stvaranjem brojnih incidenata, Beograd se nada da će destabilizovati zemlju i pokazati da Priština nije pravi partner. Tokom prošle godine insceniran je niz incidenata, uključujući blokade puteva, bojkote izbora, napade na opštinske zgrade i nasilne napade na policajce i trupe NATO-a. Odgovor Vašingtona i Brisela na svaki incident pomogao je Vučiću jer su za sukob okrivljene „obje strane“ i time pojačavaju lažni narativ o represiji manjina.

Redovne provokacije služe za odlaganje i konačno izbacivanje iz kolosjeka bilo kakvih razgovora uz posredovanje EU. Zaista, odgovornost je stavljena na Prištinu da omogući formiranje srpske „zajednice opština“ prije nego što se pregovori nastave. Drugim riječima, od vlade Aljbina Kurtija se očekuje da stvori samu strukturu koja će podijeliti Kosovo. Izaslanik EU Miroslav Lajčak i njegov američki kolega Gabrijel Eskobar zajedno sa ambasadorima SAD i EU se ponašaju gluvi kad god Vučić izjavi da nikada neće priznati Kosovo i samim tim nikada „normalizovati“ odnose. Nema mnogo smisla za dijalog ako jedna strana odbije da prihvati postojanje druge, kao što smo takođe svjedoci ruskog napada na Ukrajinu.

Drugi cilj srpskog paravojnog napada je da se testira odgovor Vašingtona i Brisela i reakcija ograničenog kontingenta NATO-a na Kosovu. Ako NATO snage ne preduzmu snažne mjere da pomognu kosovskoj policiji patroliranjem granice i pretresom i razoružavanjem svih kriminalnih i policijskih formacija na sjeveru Kosova, Beograd će zaključiti da može da sprovodi intenzivnije nasilje. Ako Oružane snage Kosova ne budu ojačane u veću i dobro opremljenu regularnu vojsku koja može da brani granice zemlje i da pokrene proces pristupanja NATO-u, Beograd će nastaviti da nekažnjeno šalje, finansira i naoružava srpske milicione grupe. Zvaničnici SAD i EU nisu uspjeli da nauče ključnu lekciju iz ratova 1990-ih – agresora možete odvratiti i pobijediti samo demonstrirajući superiornu snagu i snagu volje.

Treći Vučićev cilj je da razvije potencijalni Donbas ili Krimski scenario za Kosovo. Plan za podjelu Kosova između Srbije i Albanije lebdio je tokom Trampovog predsjedavanja i koji su u velikoj mjeri podržavali Beograd i Tirana, odložen je. Dakle, cilj Beograda se pomjerio na onemogućavanje Kosova da funkcioniše kao integrisana država i da kontroliše dio svoje teritorije. Ovo je osnovna svrha osnivanja srpskog entiteta prikrivenog kao opštinsko udruženje. Međutim, pošto se vlada u Prištini odupire ovakvim samoubilačkim potezima uprkos međunarodnom pritisku, Vučić se sada opredjeljuje za otvoreno nasilje. Izvođenjem oružanih sukoba, on računa da će se zapadne sile još više oslanjati na Prištinu kako bi omogućile stvaranje autonomnog srpskog entiteta kako bi se spriječila eskalacija.

Istovremeno, srpske bezbjednosne službe se spremaju za širu pobunu u sjevernim opštinama. Pokušaj razbijanja kosovske policije onda bi opravdao direktnu srpsku vojnu intervenciju. Beograd je povremeno paradirao sa svojom vojskom duž sjevernih granica Kosova i prijetio da će intervenisati da bi „zaštitio“ srpsko stanovništvo. Očigledno je riječ o pokušajima infiltracije, invazije i okupacije da bi se omogućilo stvaranje lokalnih srpskih bezbjednosnih snaga i marionetske administracije. Da bi se odvratio takav scenario, snage NATO-a moraju biti značajno povećane i naoružane težom opremom kako bi se suprotstavile bilo kakvim srpskim upadima.

Napad na Kosovo bi najvjerovatnije bio blisko koordinisan sa srpskim entitetom u Bosni i Hercegovini i sa Rusijom. Dodikova vlada u Banjaluci može istovremeno da sprovodi plan razdvajanja putem vanrednog referenduma, povlačenja svih srpskih zvaničnika iz bosanskih državnih institucija, stvaranja patrolirane granice sa Federacijom BiH, raspoređivanja oružanih milicija i formalnog proglašenja nezavisnosti. Računica bi bila da rasprši zapadne reakcije predstavljanjem svršenog čina i na Kosovu i u Bosni. Provokacije i akti nasilja takođe mogu biti inscenirani u Crnoj Gori da bi se dodatno skrenula pažnja Zapada. Dok je Milošević tokom 1990-ih gađao jednu po jednu metu, njegov učenik Vučić može odlučiti da djeluje istovremeno na više frontova.

Ovaj velikosrpski scenario takođe će zahtijevati zeleno svjetlo Moskve, pošto Kremlj traži odmazdu Zapadu za njegove ogromne vojne gubitke u Ukrajini. Rusija bi pružila političku podršku, diplomatsko pokriće, informacioni rat koji bi opravdao intervenciju Beograda, finansije, oružje i dobrovoljce, ako ih ima poštedjeti rata u Ukrajini. Takođe će se oslanjati na naivnost zapadnih zvaničnika koji trenutno upravljaju Balkanom. Za Beograd, ako EU i SAD ne mogu da isporuče regionalnu dominaciju Srbije i prošire njene teritorije, onda će Moskva biti željna pomoći, posebno jer to služi antizapadnim strateškim interesima Rusije.

Njegov tekst na engleskom možete pročitati OVDJE.

Piše: Januš Bugajski, Antena M