- Ako bi me neko pitao ko mi je bio učitelj u umjetnosti, morao bih da odgovorim – to je jedino bila Crna Gora... – govorio je Lubarda. Petar Lubarda rođen je u Ljubotinju, Riječka nahija, 27. jula 1907. godine. Osnovnu školu pohađao je u Ljubotinju, na Cetinju i u Herceg Novom. Upravo u Herceg Novom započeo je gimnazijsko obrazovanje, koje je nastavio u Splitu, Sinju i Nikšiću. Kao gimnazijalac je u Nikšiću 1925. priredio prvu samostalnu izložbu. Iste godine upisao se u beogradsku Umjetničku školu gdje su mu profesori bili Ilija Šobajić, Ljuba Ivanović i Beta Vukanović. Nakon samo par mjeseci prekinuo je školovanje i otišao u Pariz gdje je upisao Académie des Beaux Arts, ali zbog loše finansijske situacije opet je prekinuo školovanje. Tih godina u Parizu obilazio je galerije, radio u otvorenim ateljeima i često izlagao sa jugoslovenskim slikarima. U Jugoslaviju se vratio 1932. godine, započeo život u Beogradu, ali i često boravio i u Crnoj Gori i Dalmaciji.

 

Prvu samostalnu izložbu priredio je 1933. godine u Beogradu, a samostalno izlagao 1934. i 1937. u Umjetničkom paviljonu. Izlagao je u Jugoslovenskom paviljonu na Svjetskoj izložbi u Parizu 1937. i osvojio Gran pri. Godine 1938. opet se vratio u Pariz, gdje je ostao do 1940. kada je započeo putovanja po Španiji, Njemačkoj, Tunisu, Alžiru i Egiptu. Godinu kasnije dobio je prvu nagradu na internacionalnoj izložbi slikarstva u Hagu. Poslije rata radio je u Likovnoj akademiji u Beogradu, ali ga 1946. zajedno sa Milom Milunovićem, kao predstavnika ,,formalističke škole“, premještaju na Cetinje.

 

Boravak na Cetinju za Lubardu je predstavljao povratak prirodi i on tada pravi zaokret ka uspostavljanju sasvim drugačije modernističke koncepcije slike. Tada se vraća bazičnim motivima – Suncu, kamenu i vodi.

 

Učestvovao je u formiranju prve izložbe Udruženja likovnih umetnika Crne Gore i kasnije je postao njegov drugi predsjednik. Takođe, učestvovao je u formiranju Umjetničke škole na Cetinju 1947. u kojoj je predavao i čiji je bio prvi direktor. Bio je selektovan i za Venecijansko bijenale 1950. kao jedan od predstavnika jugoslovenskog paviljona. To su godine kad počinje Lubardina međunarodna afirmacija i tzv. zlatno doba njegovog slikarstva.

 

Godine 1952. otvorio je izložbu u Jugoslovenskom centru u Parizu. Dvije godine kasnije izlagao je na Bijenalu u Sao Paolu i dobio jednu od tri otkupne nagrade za slikarstvo. Godinu kasnije (1955), za rad ,,Noć u Crnoj Gori“ osvojio je prvu nagradu na Trećem bijenalu likovnih umjetnosti u Tokiju (Pablo Pikaso je dobio drugu, a Mark Šagal treću nagradu). Istoričarka umjetnosti Ljiljana Zeković o njegovom stvaralaštvu zapisala je da „simbol osmišljavanja i oživljavanja tradicionalnih oblika svijesti i egzistencijalnog habitusa Crne Gore predstavlja Petar Lubarda, slikar koji je eruptivnom, magijskom snagom svog duha i likovnog izraza uspio da pronikne u iskonsku energiju crnogorskog krša i njegovog čovjeka“.

 

- U svom slikarskom djelu on je uspio da rasvijetli suštinu autentičnog, duhovnog i prirodnog bogatstva Crne Gore, eksplicitno utičući na njen likovni život, što je odlika samo onih koji zauzimaju vrhunsko mjesto u umjetnosti svog naroda, a time postaju dio univerzalnih vrijednosti. Djelo Petra Lubarde predstavlja i avangardu likovne umjetnosti druge polovine XX vijeka, kao preteča umjetničke i kulturne struje koja polazi od shvatanja da duh ne podnosi ograničenja, već teži da prevlada distancu koja postoji između čovjekovog unutrašnjeg i spoljašnjeg svijeta, stvaraoca i prirode – zapisala je Zeković.

 

Lubarda je preminuo 13. februara 1974. u Željezničkoj bolnici u Beogradu. 

 

Stanić: ,,Vučji do“ kao prevrat u umjetnosti

Govoreći o jednoj od najpoznatijih Lubardinih slika ,,Bitka na Vučjem dolu“, proslavljeni slikar Vojo Stanić, koji je kao mlad umjetnik često boravio u Lubardinom ateljeu, podsjetio je da je slika nastala početkom pedesetih, u doba socijalističkog realizma. - Svi su slikali radnog čo’eka, udarnike, zemljoradničke zadruge... E, onda je tom slikom Petar sve razbio u paramparčad! ,,Vučji do“ je označio prevrat u umjetnosti, u kulturi. Pored toga što je bila moderna, ta slika je oslobodila umjetnike, pokazala im kuda da idu. Više se nije moglo nazad... – kazao je Stanić u intervjuu iz 2012. godine.