Prema pravoslavnom učenju, Veliki post nas uči pokajanju, praštanju i pravoj molitvi, a cilj je da se u miru i tišini dočeka najveći hrišćanski praznik Vaskrs, jer je vjera u Vaskrsenje osnov hrišćanstva.
Veliki ili Časni post, koji je ime dobio prema Časnom krstu na kojem je stradao Isus Hristos, ustanovljen je po uzoru na podvig Spasitelja koji je, poslije krštenja na rijeci Jordan, otišao u pustinju i postio četrdeset dana i noći, nakon čega je izašao kao pobjednik iz iskušnja koja mu je postavio Sotona.
Traje tačno 48 dana i važi za najstrožiji post u godini, jer se pretežno posti na vodi, izuzev vikenda, osim kada je riječ o Velikoj suboti, danu koji prethodi Vaskrsu.
Sveti oci upozoravaju da post nije samo odricanje od hrane, već je najvažnije raditi na uzdržavanju od loših misli i djela, kojim ćete uspjeti da pobijedite tjelesne strasti duhovnom snagom.
Vaskršnji post dijeli se na sedam nedelja, od kojih svaka ima svoje ime i pravila posta.
- Prva nedelja Vaskršnjeg posta - Čista nedelja
- Druga nedelja Vaskršnjeg posta - Pačista nedelja
- Treća nedelja Vaskršnjeg posta - Krstopoklona nedelja
- Četvrta nedelja Vaskršnjeg posta - Sredoposna nedelja
- Peta nedelja Vaskršnjeg posta - Gluva nedelja
- Šesta nedelja Vaskršnjeg posta - Cvjetna nedelja
- Sedma nedelja Vaskršnjeg posta - Stradalna ili Strasna nedelja
Osim crkvenih pravila, treba poslušati savjet mitropolita kijevskog Vladimira, koji kaže: U postu je najvažnije ne jesti jedan drugog!
ČISTA NEDELJA
Prva sedmica Velikog posta se naziva Čista jer se tokom nje vjeruje da se u molitvama čuje vapaj duše koja se čisti. Tim molitvama mi se odričemo grijeha i dolazimo do spasenja i večnog života.
Tokom ove sedmice se preporučuju post, suze, molitva, pokajanje, čišćenje tijela i duše kao i odricanje od grijeha i strasti kako bismo se dostojno poklonili krstu.
Ova nedelja se naziva i Todorova ili Teodorova nedelja. Prvih dana Čiste nedelje se ne pale ognjišta i žene ništa ne treba da kuvaju, nego se jede ranije spremljena hrana.
Prvih dana muškarci jednoniče, tj. ništa ne jedu u toku dana dok se ne padne mrak. Do četvrtka se ne koristi kašika, djevojke ne nose nikakav nakit, ne igra se i ne pjeva. Uveče, cijela porodica treba da bude na okupu, a djeca kokaju kokice, što je mnogima jedina večera.
Na Čisti ponedeljak, žene spremaju i čiste kuću, djeca i odrasli se kupaju, šišaju i briju.
Prvi ko uđe u kuću na Čisti ponedeljak naziva se „kvočka”. U Republici Srpskoj tu osobu posade „na legalo”, prostru slamu pored ognjišta, pa časte kuvanom rakijom i pogačom.
Na Čistu (Pepeljavu) srijedu je običaj da se ide u kuću koja je dobila prinovu. U nekim mjestima u Crnoj Gori veče uoči Pepeljave srijede, majke djeci na čelu naprave mali krstić od pepela.
U južnoj Srbiji na prvoposni četvrtak - Čisti četvrtak, prave se posebni kolačići koji se daju stoci na Teodorovu subotu. Taj dan se ugovaraju svadbe koje će biti tek posle Vaskrsa, prenosi Stil.
Komentari