Teleskop je lansiran u 13.20 sati po našem vremenu iz Francuske Gvajane, i kako je najavljeno, otvoriće novu fazu svemirskih istraživanja.

Teleskop koji ostavlja bez daha ne samo svojim nevjerovatnim mogućnostima, nego i izgledom, gledaće daleko u istoriju svemira, u vrijeme nastanka prvih zvijezda i galaksija.

Naučnici očekuju da će korjenito promijeniti naše razumijevanje svemira i čovječanstvu pomoći da sazna odakle dolazimo i gdje je još u svemiru moguće živjeti.

Veb teleskopu će trebati mjesec dana da se doveze do svog odredišta u solarnoj orbiti otprilike milion i po kilometara od Zemlje, što je oko četiri puta dalje od Mjeseca.

Naučnici i inženjeri iz cijelog svijeta su posljednjih 25 godina radili na izgradnji revolucionarnog prozora u rani svemir – Svemirski teleskop Džejms Veb, koji će biti najveći, najsnažniji i najsloženiji svemirski teleskop do sada, piše N1 Slovenija.

Teleskop Džejms Veb ima ogledalo slično saću, veličine 6,5 metara, sunčani štit veličine teniskog igrališta, te četiri odvojene kamere i senzorske sisteme za prikupljanje podataka. Vebovo primarno ogledalo presreće crvenu i infracrvenu svetlost koja putuje kroz svemir i odbija je na manje, sekundarno ogledalo. Zatim sekundarno ogledalo svjetlost usmjerava u naučne instrumente, koji snimaju svjetlost na različitim talasnim dužinama.

Prečnik glavnog ogledala teleskopa Džejms Veb je 6,5 metara. Što je veće ogledalo teleskopa, bolji je njegov domet. Naime, veće ogledalo sakuplja više svjetlosti, zbog čega je slika oštrija, a teleskop vidi dalje u svemir.

Budući da rakete nisu dovoljno velike, da bi na njih stavili ovako veliki teleskop, Vebovo ogledalo su izgradili od 18 manjih djelova. Oni su prilikom lansiranja složeni kao origami, a u svemiru će se rasklopiti u jedinstveno ogledalo. Preko površine ogledala je nanesen tanki zlatni sloj koji za razliku od uobičajenih materija, dobro odbija infracrvenu svjetlost. Planiranje, izrada i upravljanje ogledalom, koje se rasklapa, jedno je od glavnih tehnoloških dostignuća Veba.

Teleskop kao ultimativni vremeplov

Teleskop, koji je biti mnogo snažniji od svog prethodnika Hubbla, biće ključna opservatorija sledeće decenije. Omogućiće uvid u početke svemira, više od 13,5 milijardi godina unazad, kada su tamu ranog svemira osvijetlile prve zvezde i galaksije, napravljene od vodonika i tamne materije.

Zato naučnici svemirski teleskop Džejms Veb takođe opisuju i kao ultimativni vremeplov, jer što dublje gledaš u svemir, vidiš dalje u prošlost. Ako je Hubble u novorođenom svemiru mogao da vidi galaksije, stare kao mališane, Džejms Veb će moći da vidi dojenčad. Svetlost od Sunca do Zemlje na primjer putuje osam minuta, zbog čega Sunce vidimo onakvo kakvo je bilo prije osam minuta. Slično je i sa ostalim tijelima u svemiru.

"Ovo je jedna od glavnih uloga Veba – da saznamo, kako je svemir izgledao u samom početku, kada je bio star samo jedan postotak današnje starosti. Tada su počele da nastaju prve galaksije, koje želimo detaljnije da proučimo“, rekla je dr Maruša Bradač, priznata slovenačka astrofizičarka, koja je učestvovala u razvoju teleskopa.