Dan pobjede u većini zapadnih evropskih zemalja slavi se 8. maja, odnosno na dan kada su se predale sve snage Osovine u Evropi. Kako je do te predaje došlo u 23:00 po lokalnom vremenu u Berlinu, što znači da je bila prošla ponoć u Moskvi, države koje su nakon Drugog svjetskog rata ideološki prišle Sovjetskom Savezu, slavile su 9.maj kao Dan pobjede.

Nakon kraha komunizma i u namjeri udaljavanja od sovjetskog ideološkog nasljeđa, u određenom broju država nekadašnjeg Istočnog bloka, odustalo se od slavljenja 9. maja kao Dana pobjede. Ipak, kod nekih država, a među njima i u Crnoj Gori, zadržano je obilježavanje 9. maja kao Dana pobjede nad fašizmom.

Razlozi za to leže, navode iz CGO,  u disproporcionalno velikom doprinosu crnogorskih boraca u Narodnooslobodilačkoj borbi (NOB) i ulozi jugoslovenskih partizana u rušenju sila Osovine.

"Zato je taj dan i prilika da naglasimo principe antifašizma kao pobjedonosne snage protiv najtragičnijeg perioda evropske istorije u koje su ga uvukli fašizam, nacizam i lokalne nacionalističke strukture. Dan Evrope, koji se obilježava 9. maja na godišnjicu Šumanove deklaracije, slavi mir i jedinstvo u Evropi. Na govoru u Parizu 1950. godine, Robert Šuman, tadašnji francuski ministar vanjskih poslova, iznio je svoju ideju o novom obliku političke saradnje u Evropi, koja bi rat između evropskih nacija učinila nezamislivim. Njegova vizija bila je stvaranje evropske institucije koja bi spojila i upravljala proizvodnjom uglja i čelika, a ugovor o stvaranju takve institucije potpisan je za nešto manje od godinu dana. Šumanov prijedlog smatra se početkom onoga što danas poznajemo kao Evropsku uniju", podsjeća Miloš Vukanović savjetnik u CGO.

Stari kontinent, napominje, u svojoj istoriji nikada nije imao ovako dug period mira i prosperiteta kakav imamo nakon 1945. godine.

Temelji tog prosperiteta su ideali na kojima je izvojevana pobjeda u Drugom svjetskom ratu, a na kojima je kreirana EU.

U sjenci ekonomske i društvene krize, pandemije i globalnih pokreta koji talasaju evropski sistem vrijednosti, relativizacijom se, navodi Vukanović, pokušavaju osporiti sve temeljne vrijednosti na kojima je zasnovana i antifašistička Crne Gora i ujedinjena Evropa, bez nuđenja bilo kakve alternative osim suštinski plemenske fragmentacije i agresije.

"U takvim vremenima i mnogo stabilnja društva od našeg bi bila uzdrmana. CGO ocjenjuje da se crnogorsko društvo i dalje traži, rastrzano između sistema različitih vrijednosti nastalih kao posljedica kontinuirane borbe za puko preživljavanje i želje da bude dio progresivne i prosperitetne evropske porodice. Nakon tri decenije tranzicije, kao da tek sada ulazimo u fazu grubog otriježnjenja da do progresa nema prečica i da put koji je naporan i trnovit zavisi isključivo od nas. CGO ukazuje da su nam na tom putu i najbolji saveznici oni koji se već nalaze u našem društvu. To su odavno formirani ideali jedinstva ali različitosti, suživota i antifašizma, ali i svijesti za potrebom otpora spoljnom faktoru koji to želi da promijeni. Ti ideali osiguravaju održivost jedinog mogućeg koncepta crnogorskog društva - građanskog. Stoga, treba da slavimo i obilježavamo 9. maj - i kao dan Pobjede nad fašizmom i kao Dan Evrope, jer te događaje veže ista nit odnosno nada u jedinstvo i prosperitet Evrope i vjere u bolju budućnost", zaključuje povodom 9. maja savjetnik CGO-a Miloš Vukanović