"Sa ciljem da predstavimo aktuelno stanje i ukažemo na važnost proaktivnog objavljivanja informacija o lokalnim budžetima, Institut alternativa je u saradnji sa NVO Novi Horizont sproveo uporedno istraživanje i analizu internet stranica 23 lokalnih samouprava u Crnoj Gori. Htjeli smo da saznamo u kojoj mjeri se građani pretragom sajtova mogu upoznati sa načinom na koji njihova opština prikuplja, planira i troši novac" navodi se u saopštenju.

To je kako pojašnjavaju podrazumijevalo pregled internet stranica opština u Crnoj Gori kako bi utvrdili da li se objavljuju ključni budžetski dokumenti: nacrt odluke o budžetu opštine za 2018. godinu, odluka o budžetu za 2018. godinu, odluka o završnom računu budžeta za 2017. godinu, polugodišnji izvještaj o izvršenju budžeta za 2017. godinu i budžetski vodič za građane za 2018. godinu.

"Od traženih dokumenata, najredovnije su objavljivane odluke o budžetu (nacrt i usvojena verzija), dok tokom 2017. i 2018. godine nijedna opština nije objavila tzv. budžete za građane, koji podrazumijevaju predstavljanje budžetskih dokumenata u razumljivom obliku i jednostavnom formatu kako bi ih građani mogli shvatiti i o njima raspravljati", kažu iz Instituta Alternativa i NVO Novi horizont.

Najlošiju ocjenu je ističu dobila Opština Plav, koja u periodu istraživanja, uopšte nije imala funkcionalnu internet stranicu.

Dodaje se da Opština Ulcinj, koja na sajtu ima samo usvojenu odluku o budžetu za 2018. godinu, takođe sa svojim građanima dijeli zabrinjavajuće malo informacija o javnim finansijama.

"Imajući u vidu važnost završnog računa budžeta, kao dokumenta koji, između ostalog, treba da prikaže sva odstupanja realizovane potrošnje od plana za tu godinu i izvještaj o kapitalnim projektima, činjenica da osam opština na svojim sajtovima nije objavilo usvojenu odluku o završnom računu lokalnog budžeta je zabrinjavajuća. To znači da građani, putem sajtova opština Budva, Gusinje, Kolašin, Kotor, Petnjica, Plav, Rožaje i Ulcinj nijesu bili u mogućnosti da dobiju potpune informacije o izvršenju lokalnog budžeta u 2017. godini", saopšteno je.

Samo su četiri opštine objavile izvještaje o izvršenju budžeta tokom prvih šest mjeseci 2017. godine (Bijelo Polje, Nikšić, Pljevlja i Podgorica).

"Izvještavanje o izvršenju budžeta tokom godine je važno kako bi građani i ostali zainteresovani akteri mogli da ostvare pravovremeni uvid u dinamiku javne potrošnje i imaju adekvatan osnov za planiranje budućih budžetskih prioriteta. I kada je tražena dokumentacija objavljena na internet stranicama opština, ona se često nalazi u neistaknutim sekcijama, koje je teško pronaći, a u određenim slučajevima uz pogrešne nazive i slovne greške koje otežavaju pronalaženje. Najilustrativniji primjer, u tom smislu, je Opština Nikšić koja, iako je objavila završni račun budžeta za 2017. godinu, to je uradila pod nazivom ''Zavrtni rafun''", navode iz nevladinih organizacija.

Većina objavljenih dokumenata nije kako pojašnjavaju dostupna u mašinski čitljivom formatu, pa je otežano pretraživanje i preuzimanje ključnih budžetskih stavki koje su od posebnog interesa za određene grupe građana.

"Novi Zakon o finansiranju lokalne samouprave, na insistiranje Instituta alternativa, donio je niz novina u pogledu obaveza opština da u toku godine izvještavaju i Skupštinu Opštine i javnost o tome kako troše novac. U narednom periodu obratićemo posebno pažnju na ispunjavanje novih obaveza. Istraživanje o otvorenosti lokalnih budžeta je sprovedeno u okviru projekta “Money Watch: Civilno društvo, čuvar budžeta”, koji Institut alternativa sprovodi u saradnji sa Institutom za javne finansije i NVO Novi horizont, uz podršku Evropske unije i kofinansiranje Ministarstva javne uprave. Nalazi istraživanja su isključiva odgovornost Instituta alternativa i NVO Novi horizont, i ni na koji način ne odražavaju stavove Evropske unije i Ministarstva javne uprave", zaključuje se u saopštenju.