Rastko se na Svetoj Gori zamonašio uprkos snažnom protivljenju roditelja koji su mu namijenili vladarsku misiju.  

Sveti Sava je 1219. izdejstvovao autokefalnost Srpske pravoslavne crkve, a njegova djela "Nomokanon" (1220) i "Sinodik pravoslavlja" (1221) postala su pravni i duhovni stubovi srpske državnosti.  

Napisao je manastirske tipike (monaški ustavi) - Karejski, Hilandarski i Studenički. Prevodio je sa grčkog i posrbio važne pravno-teološke tekstove kao što su "Zakonopravilo" (Krmčija od krma-upravljanje) - što je prevod Justinijanove "Šeste novele". Taj važan pravni spomenik koji određuje odnose Crkve i države putem takozvane simfonije, tek sa srpskog je preveden na jezike drugih pravoslavnih naroda.

Sveti Sava se smatra začetnikom srpske srednjovijekovne književnosti, pa je stoga i zaštitnik prosvetnih ustanova.

Sveti Sava je ustanovljen za školsku slavu 1840. godine, na predlog Atanasija Nikolića, rektora Liceja u Kragujevcu.

Bio je neobično vješt i u državno-diplomatskim poslovima - 1208. u manastiru Studenica nad očevim tijelom, koje je prenio sa Svete Gore, izmirio je braću Vukana i Stefana i tako je zaustavio građanski rat u Srbiji.

Zajedno sa ocem Stefanom, zamonašenim kao Simeon, sveti Sava je osnovao manastir Hilandar i izgradio još 14 manastira, zbog čega je ostao zabilježen kao ktitor prve srpske duhovne zajednice na Svetoj gori. Sava je preminuo 1235. godine u bugarskom gradu Trnovu.

Njegove mošti su iz Trnova prenijete i sahranjene u manastiru Mileševi 6. maja 1237. godine. Mošti je spalio Sinan-paša 1594. godine na Vračaru. Na tom mjestu sada je spomen-hram posvećen Svetom Savi. Smatra se da su Turci mošti Svetog Save spalili u uverenju da će tako uništiti vjeru i svaki njegov uticaj na Srbe.

Kult Svetog Save veoma je snažan kod svih pravoslavnih naroda.

Narodna vjerovanja i običaji

Postoji i vjerovanje da je loš znak ako na Svetog Savu grmi i da će se sigurno nešto rđavo desiti, pošto su udari gromova izuzetno rijetka pojava zimi. O grmljavini na Svetog Savu govori se i u narodnoj pjesmi “Početak bune na dahije”. Isto tako postoji i vjerovanje da sunčan dan na Svetog Savu donosi blagostanje i srećnu i rodnu godinu.

Iako je današnji dan crveno slovo, na Svetog Savu za kućne poslove uglavnom važi kontra od onoga što je uobičajeno na velike praznike. Baš zato što se stoka u staro vrijeme puštala sama na ispašu, smatralo se da domaćin Savindan treba da iskoristi za sve bitne kućne poslove.

Žene na Savindan smiju da rade kućne poslove, a čak je poželjno da se obavi veliko spremanje. Smatra se i da djeca na Svetog Savu treba da nauče nešto novo, makar neku novu pjesmu, jer će se u suprotnom ulijenjiti i neće dovoljno napredovati cijele godine.