Carinska Unija kakvu danas poznaje Evropa zaživjela je prije pet decenija. Ukidanjem carina na trgovinu robom na području koje danas zauzima EU načinjen je prvi i najvažniji korak kojim je evropska zajednica postala najveći svjetski trgovinski i ekonomski blok na planeti u kojem 28 carinskih uprava djeluju kao jedno tijelo.

Carinska Unija, koja na današnji dan puni pet decenija postojanja, postale je temelj jedinstvenog evropskog tržišta. Ta jednistvena unija čuva spoljne granice EU i njene građane od šverca droge, oružja i falsifikovanih proizvoda ujedno olakšavajući odvijanje legalne trgovine.

Carinska unija Evropske unije prvi je put predviđena Ugovorom iz Rima, a 1968. godine ukinuta je naplata carina na granicama članica tadašnje Evropske zajednice. Danas je to jedinstveno trgovinsko područje u kojem roba može slobodno cirkulisati bez obzira na to da li je proizvedena u Uniji ili izvan nje.

Carine na robu proizvedenu izvan EU uglavnom se plaćaju kad roba uđe u EU. Tako carinske službe osiguravaju da su carine plaćene i da su zaštićeni finansijski interesi Unije i država članica. Carinske službe takođe sprječavaju da u Uniju uđu proizvodi koji predstavljaju opasnost za sigurnost i zdravlje građana EU: one presreću krijumčarenu robu, robu koja predstavlja opasnost za okolinu i evropsku kulturnu baštinu, te robu kojom se narušavaju finansijski interesi EU i država članica.

Kako bi se osiguralo nesmetano funkcionisanje jedinstvenog carinskog područja, države članice primjenjuju zajednički skup pravila koja se temelje na takozvanom Carinskom zakoniku Unije. Tim zakonikom, koji je ažuriran 2013. i primjenjuje se od 2016. godine osigurava se da države EU primjenjuju ista pravila i postupke za uvoz, izvoz i prevoz robe. Tako se podstiču trgovina i tržišna konkurencija, poboljšava učinak, povećava kvalitet a potrošačima se nudi roba sa pristupačnijim cijenama.

Nacionalne carinske uprave u svim državama EU prvenstveno su odgovorne za brojne svakodnevne zadatke i sarađuju međusobno i sa Evropskom Komisijom kako bi sistem carinske unije funkcionisao. Fizičke carinske ispostave već pet decenija predstvljaju prošlost na području Zapadne Evrope. Granični prelazi takođe su istorija. Kada naručite cipele u Španij, a živite u Zagrebu one Vam stižu na kućnu adresu kao da ste ih naručili u Borovu recimo. Pri tome ne plaćate nikakve nadoknade osim cijene.

Evropska carinska unija omogućila je dinamičan privredni razvoj najvećeg ekonomskog bloka u istoriji ali i svojim građanima mnoge druge pogodnosti. Kada putujete iz jednog kraja Unije u drugi, recimo sa aerodroma u Frankfurtu na aerodrom u Napulju, vaš prtljag neće prolaziti carinsku kontrolu jer putujete na području jedinstvenog tržišta. Isto tako i proizvod proizveden u Frankfurtu putuje svom kupcu u Napulju.

Sa druge strane jedinstveno carinsko područje brani Evropu od uvoza falsifikovanih proizvoda, pri čemu se težište naslanja na borbu protiv lažnih ljekova, opasnih igračaka ili na ono što svaka carina radi, borbu protiv ilegalnog šverca oružja i narkotika. Dovoljno je pomenuti da su u 2016. godini službenici carinske unije spriječili da na teritoriju EU dospije skoro 300 tona narkotika koji su zapljenjeni, skoro  pet milijardi kutija švercovanih cigareta i falsifikovanih proizvoda u vrijednosti skoro 700 miliona eura.